KITUO CHA TAARIFA CHAOKOA NDOA ZILIZOKUWA HATARINI KALENGA

Na Friday Simbaya, Iringa 

Wakati dunia ikiadhimisha Siku ya Wanawake Duniani, Kituo cha Taarifa na Maarifa kuhusu Ukatili wa Kijinsia (KC Kalenga), kwa kushirikiana na Mpango wa Mtandao wa Kijinsia Tanzania (TGNP), kimefanikiwa kusuluhisha migogoro mikubwa ya ndoa katika familia nane zilizoko Kata ya Kalenga, Wilaya ya Iringa.

Mwenyekiti wa kituo hicho, Rose Wikiso, amesema migogoro hiyo hapo awali ilishindikana kutatuliwa katika Idara ya Ustawi wa Jamii na hata vyombo vya kisheria. Hata hivyo, kwa msaada wa kituo hicho, matatizo hayo yamepatiwa ufumbuzi kwa haraka, hali iliyorejesha upendo na kuimarisha mahusiano ya kifamilia.

“Chanzo kikuu cha migogoro hii ni changamoto za kiuchumi, ambapo wanandoa wanakosa uwiano katika kugawana majukumu, hali inayosababisha mivutano mikubwa,” alisema Wikiso.

Ameeleza pia kuwa uhusiano wa kimapenzi nje ya ndoa ni miongoni mwa sababu kuu zinazovunja ndoa, na hivyo kuleta msongo wa mawazo kwa familia. Kwa mujibu wa Wikiso, ushauri nasaha, mafunzo ya haki za kijinsia, na vipindi vya utatuzi wa migogoro vimechangia kubadilisha mtazamo wa jamii kuhusu ndoa na wajibu wa wanandoa.

“Kupitia mazungumzo na wanandoa, tumefanikiwa kupatanisha ndoa hizi nane, tukizuia hali kuendelea kuwa mbaya na kuhakikisha ustawi wa watoto wao,” aliongeza.

Mbali na migogoro ya ndoa, kituo hicho kimebaini kuwa kuna ongezeko la wanawake wanaochagua kupata watoto bila kufunga ndoa, jambo ambalo limeibua mijadala kuhusu ukatili wa kijinsia na changamoto za wazazi wanaolea watoto peke yao.

Kiongozi wa dini katika kata hiyo, Zuberi Witara, amesema baadhi ya wanawake wanakwepa ndoa kwa kuhofia ukatili wa kijinsia, ukosefu wa uhuru wa kiuchumi, au uzoefu mbaya waliowahi kupata katika mahusiano ya awali.

“Hili ni tatizo kubwa kwa watoto, kwani familia zinazoongozwa na mzazi mmoja mara nyingi hukumbwa na changamoto kama ukata wa kifedha na ukosefu wa msaada wa mzazi wa pili,” alisema Witara.

Ametoa wito kwa jamii kuhakikisha wanaume wanawajibika katika malezi ya watoto wao, bila kujali hali yao ya ndoa.

Mwalimu wa kituo cha KC Kalenga, Peter Mvula, amesema kesi zinazohusiana na ukatili wa kijinsia zinazotolewa taarifa kituoni hapo zinajumuisha ubakaji na ulawiti, huku usafiri ukiwa changamoto kubwa katika kufuatilia matukio hayo.

“Kuna nyakati tunapokea taarifa kutoka vijiji mbalimbali, lakini kwa sababu ya ukosefu wa usafiri, inakuwa vigumu kufuatilia haraka. Mara nyingi tunategemea michango ya kibinafsi kwa ajili ya gharama za safari. Kama tungekuwa na usafiri, kazi yetu ingekuwa rahisi zaidi,” alisema Mvula.

Mwenyekiti wa Mashirika ya Kiraia mkoani Iringa (ICISO), Raphael Mtitu, ameeleza kuwa ukosefu wa ajira, utegemezi wa kifedha, na upungufu wa elimu ya jinsia ni sababu zinazowafanya wanawake wengi kuwa waathirika wa ukatili wa kijinsia.

“Wanawake wengi walio kwenye ndoa wanakumbana na manyanyaso ya kihisia na kifedha, ikiwemo kunyimwa rasilimali, kutengwa kihisia, au hata kunyimwa haki zao za ndoa kama mbinu ya udhibiti na unyanyasaji,” alieleza Mtitu.

Ametoa wito kwa serikali kutekeleza sheria zinazolinda wanawake na watoto, ikiwemo kuwachukulia hatua wanaume wanaokwepa majukumu yao ya malezi na kuimarisha msaada wa kisheria kwa wanawake wanaoathirika na ukatili wa majumbani.

Afisa Maendeleo ya Jamii mkoani Iringa, ambaye hakutaka kutajwa jina, amesema serikali inachukua hatua mbalimbali kukabiliana na changamoto hizi, ikiwa ni pamoja na:

Kuimarisha utekelezaji wa Sheria ya Ndoa ya mwaka 1971 ili kukabiliana na changamoto za sasa za kijamii.

Kuanzisha na kuboresha mifumo ya msaada wa kisaikolojia na kisheria kwa wanandoa walio kwenye migogoro.

Kushirikiana na mashirika ya kiraia kutoa msaada wa kisheria kwa wanawake wanaotafuta talaka, matunzo ya watoto, au haki nyingine za ndoa.

Kuweka mipango ya kuwawezesha kiuchumi wanawake, kama vile mikopo yenye riba nafuu, mafunzo ya ujasiriamali, na fursa za ajira ili kupunguza utegemezi wa kifedha kwa wenza wao.

Afisa huyo pia alisisitiza kuwa serikali inaendesha kampeni za uhamasishaji katika shule na vyuo kuhusu haki za kijinsia, ndoa, na wajibu wa wanandoa.

Aidha, wanaharakati wamependekeza serikali kushirikiana na taasisi za kijamii na kidini ili kupunguza unyanyapaa dhidi ya akina mama wa watoto wa nje ya ndoa na kuhakikisha watoto hao wanapata haki zao za msingi.

Kwa mujibu wa Afisa Ustawi wa Jamii mkoani Iringa, Martin Chuwa, kesi za ukatili wa kijinsia zimepungua kutoka 9,818 mwaka 2023 hadi 7,100 mwaka 2024, ikiwa ni upungufu wa zaidi ya kesi 2,000.

Hata hivyo, wanachama wa kituo cha GBV wameeleza kuwa changamoto ya kifedha bado ni kikwazo kikubwa katika kazi zao. Wamewaomba wadau kutoa msaada ili kuimarisha ufanisi wa kituo hicho.

Kwa ujumla, wanaharakati wamekumbusha kuwa kutokomeza ukatili wa kijinsia ni jukumu la pamoja. Kupitia elimu, sera madhubuti, na ushirikiano kati ya wadau mbalimbali, inawezekana kukabiliana na changamoto hizi kwa manufaa ya wanawake, wanaume, na watoto.

Mwisho.