NA MATUKIO DAIMA APP -0754026299
HALMASHAURI za wilaya nchini ni muhimili mkuu katika kukuza kipato Cha wananchi mmoja mmoja ,wilaya mkoa na hata Taifa kwa ujumla iwapo Kila Halmashauri ikazingatia taratibu za manunuzi.
Ifahamike kuwa Tanzania bara ina jumla ya 185 za halmashauri ,Halmashauri hizi zinajumuisha ,Halmashauri za Majiji 6,Halmashauri za Manispaa 20, Halmashauri za Miji zaidi ya 20 na Halmashauri za Wilaya 137.
Hivyo Halmashauri zote zinao wajibu wa kutoa ushauri na elimu kwa jamii,kuratibu miradi ya maendeleo,kuhakikisha usalama, kukusanya mapato ya ndani , Kusimamia mazingira,kuhamasisha maendeleo ya kiuchumi,kusimamia mipango miji na kutoa huduma za msingi.
Ili kufanikisha kutekeleza hayo kifanisi zaidi Kuna umuhimu mkubwa wa Mafunzo mbali mbali kuendelea kutolewa na watendaji kuacha kufanya kazi kimazoea bila kufuata sheria na taratibu na misingi ya utawala bora.
Katika kuhakikisha haya yanatekelezeka Bodi ya wataalam wa Manunuzi na Ugavi (PSPTB) kwa kushirikiana na taasisi ya Wajibu (Institute of Public Accountability) imekuwa ikitoa Mafunzo mbali mbali kwa Halmashauri nchini zikiwemo zile zilizofanya vibaya katika ripoti ya mkaguzi mkuu wa hesabu za serikali (CAG).
Kupitia mafunzo ya kuwajengea uwezo Wakurugenzi na Wakuu wa Vitengo vya Manunuzi na Ugavi wa halmashauri yaliyofanyika Leo ukumbi wa Sunset Hotel mjini Iringa kwa Halmashauri 30 zilizofanya vibaya kwenye ripoti ya CAG ,mkuu wa mkoa wa Iringa Peter Serukamba aliyewakilishwa na mkuu wa Wilaya ya Iringa, Kheri James anasema Mafunzo hayo ni kielelezo cha umuhimu wa kuimarisha ufanisi wa sera ya manunuzi ya umma nchini Tanzania.
"Napongeza waandaaji wa Mafunzo haya Bodi ya Wataalam wa Manunuzi na Ugavi (PSPTB) kwa kushirikiana na taasisi ya Wajibu (Institute of Public Accountability) kwani lengo la kuhakikisha uadilifu na ufanisi katika sekta ya manunuzi, hasa kwa halmashauri zilizofanya vibaya katika taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) kwa mwaka wa fedha 2022/2023"alisema James
Kuwa mchakato wa manunuzi ya umma ni sehemu muhimu ya utawala bora na unalenga kutumia rasilimali za umma kwa njia yenye tija, uwazi, na kuleta maendeleo kwa jamii.
Hata hivyo, kumekuwa na changamoto nyingi zinazoikabili sekta hii, na hali hii imepelekea serikali kuchukua hatua kama hizo za mafunzo ili kuboresha utendaji wa halmashauri.
Karibu Kwenye makala hii itajadili sera ya manunuzi, changamoto zake, na jinsi inavyohusiana na utawala bora, ikitoa mapendekezo ya njia za kuimarisha utekelezaji wake.
Sera ya Manunuzi ya Umma Tanzania
Sera ya manunuzi ya umma inasimamiwa na sheria ya manunuzi ya umma na kanuni zake.
Katika muktadha wa Tanzania, sheria ya manunuzi ya umma imeshuhudia mabadiliko makubwa ili kuendana na mahitaji ya kiutendaji.
Kwa mfano, Sheria ya Manunuzi ya Umma ya mwaka 2023 iliyotajwa na Mkuu wa Wilaya Kheri James, imeanzisha mfumo mpya wa ununuzi uitwao "NEST" ambao unalenga kuboresha ufanisi wa usimamizi wa rasilimali za umma kwa njia ya kidigitali.
Mfumo wa "NEST" umewekwa ili kuchukua nafasi ya mfumo wa zamani wa "TIMES", ambao ulionekana kutokuwa na ufanisi wa kutosha.
Mfumo huu mpya unatarajiwa kuboresha uwazi na kufuatilia michakato ya ununuzi kwa karibu zaidi, ili kupunguza mianya ya rushwa na matumizi mabaya ya fedha za umma. 
Hii ni hatua muhimu ya kuimarisha utawala bora kupitia usimamizi wa fedha za umma, kwani inapunguza uwezekano wa udanganyifu na ubadhirifu.
Ifahamike kuwa manunuzi ya umma yanaathiri utawala bora kwa kuwa yanahusisha usimamizi wa rasilimali za umma na kutoa huduma kwa jamii.
Hivyo basi, sera ya manunuzi inahitaji kuwekwa katika njia ambayo inaleta uwazi, ushirikishwaji, na uadilifu ili kuleta maendeleo endelevu.
Changamoto za Sera ya Manunuzi katika Halmashauri za Tanzania
Taarifa ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) ya mwaka wa fedha 2022/2023 ilionyesha kuwa baadhi ya halmashauri zilifanya vibaya katika utekelezaji wa sera ya manunuzi. 
Miongoni mwa changamoto zilizobainika ni pamoja na matumizi mabaya ya rasilimali, michakato ya ununuzi isiyoendana na sheria, na kutokuwepo kwa uwazi katika manunuzi.
Hali hii imepelekea kuhitajika kwa mafunzo maalum kama yaliyofunguliwa na Kheri James kwa wakurugenzi na wakuu wa vitengo vya ununuzi ili kuboresha hali hiyo.
Baadhi ya changamoto hizo ni Kutofuata taratibu za kisheria: Sheria ya manunuzi ya umma imeweka misingi na taratibu maalum za kufuatwa katika mchakato wa ununuzi. Hata hivyo, ripoti za CAG zimeonyesha kuwa baadhi ya halmashauri hazifuati taratibu hizo, jambo linalopelekea ubadhirifu na matumizi mabaya ya fedha za umma.
Pia ukosefu wa mafunzo kwa wataalamu wa manunuzi: Katika baadhi ya halmashauri, maafisa wa ununuzi hawapati mafunzo ya mara kwa mara, hali inayosababisha kutofahamu vizuri taratibu mpya au mabadiliko katika sera ya manunuzi.
Kama ilivyosisitizwa na Mkuu wa Wilaya Kheri James, kuna haja ya kuhakikisha kuwa wataalamu hawa wanapata mafunzo ya mara kwa mara ili kuongeza ufanisi wa utekelezaji wa sheria na taratibu za manunuzi.
Aidha uadilifu na rushwa kuwa Sekta ya manunuzi ya umma mara nyingi inakumbwa na changamoto za uadilifu, hususan rushwa.
Ni ukweli usiopingika kuwa mchakato wa manunuzi unahusisha fedha nyingi za umma, na hali hii hutoa mwanya kwa baadhi ya watu kutumia vibaya nafasi zao kwa maslahi binafsi.
Kupitia mfumo mpya wa "NEST" umekuja kama suluhisho la kuimarisha uwazi na kupunguza mianya ya rushwa.
Kuhusu Ufanisi duni wa mifumo ya ununuzi: Mfumo wa zamani wa ununuzi, "TIMES", ulibainika kuwa na changamoto katika kufuatilia michakato ya ununuzi kwa usahihi. Kwa kuanzishwa kwa mfumo mpya wa "NEST", kuna matumaini kwamba changamoto hizi zitapungua, na hivyo kuboresha ufanisi wa ununuzi wa umma.
Hata hivyo uhusiano wa Sera ya Manunuzi na Utawala bora ni dhana inayojikita katika misingi ya uwazi, ushirikishwaji, uadilifu, uwajibikaji, na usimamizi bora wa rasilimali.
Sera ya manunuzi ya umma, kama sehemu ya utawala bora, inalenga kuhakikisha kuwa rasilimali za umma zinatumika kwa njia sahihi na yenye tija kwa manufaa ya wananchi.
Upande mwingine ni uwajibikaji kwani Sheria ya manunuzi ya umma inatoa mwongozo wa jinsi ya kushughulikia mchakato wa manunuzi kwa uwazi na uadilifu.
Hivyo viongozi wa halmashauri wanapaswa kuhakikisha kuwa fedha za umma zinatumika kwa uangalifu na kwamba michakato ya ununuzi inafanyika kwa kufuata sheria.
Kupitia mafunzo kama yaliyotolewa na PSPTB na Taasisi ya Wajibu (Institute of Public Accountability)yanaimarisha uwajibikaji wa viongozi hawa kwa kuwapa maarifa ya kutosha juu ya sheria mpya na taratibu za manunuzi.
Katika hatua nyingine Mafunzo haya yanachochea Uwazi katika manunuzi ya umma na uwazi unasaidia kupunguza mianya ya ubadhirifu na rushwa. 
Mfumo wa "NEST" unalenga kuleta uwazi zaidi katika michakato ya ununuzi kwa kutoa kumbukumbu sahihi na taarifa zinazoweza kufuatiliwa.
Hii itasaidia serikali na wananchi kuona kwa uwazi jinsi rasilimali za umma zinavyotumika.
Juu ya uadilifu Utawala bora unahusisha uadilifu katika kila hatua ya uamuzi wa umma .
Ikumbukwe kuwa wataalamu wa ununuzi wanapaswa kuhakikisha kuwa michakato ya manunuzi inafanyika kwa njia ya haki na bila upendeleo, ili kuhakikisha kuwa rasilimali za umma zinatumika kwa manufaa ya wote, si kwa maslahi binafsi.
Hakuna ubishi kuwa Hapa ndipo umuhimu wa kufuata sheria za manunuzi unapoonekana, kwani sheria hizi zinaweka misingi ya uadilifu.
Katika utawala bora, ushirikishwaji wa wadau wote ni muhimu. Kwa sera ya manunuzi, ushirikishwaji wa wananchi na vyombo vya umma katika kuangalia jinsi fedha zinavyotumika ni muhimu ili kuongeza uwazi na uwajibikaji.
Taarifa za CAG, kwa mfano, zinatoa fursa kwa wananchi kujua jinsi rasilimali zao zinavyotumika, na hii inasaidia kuimarisha utawala bora.
Njia za Kuboresha Utekelezaji wa Sera ya Manunuzi Kuna njia kadhaa ambazo zinaweza kutumika kuboresha utekelezaji wa sera ya manunuzi na kuimarisha utawala bora:
Njia hizo ni pamoja na Kuongeza mafunzo kwa wataalamu wa manunuzi Kama ilivyosisitizwa katika mafunzo ya PSPTB, kuna haja ya kuendeleza mafunzo ya mara kwa mara kwa wataalamu wa manunuzi ili wawe na uelewa wa kutosha kuhusu mabadiliko ya sheria na mifumo ya manunuzi.
Mkurugenzi mkuu wa Bodi ya Wataalam wa Ununuzi na Ugavi (PSPTB), Godfred Mbanyi, amesema lengo la mafunzo hayo nikuwajengea uwezo wakurugenzi na wakuu wa vitengo vya manunuzi kwa halmashauri thelathini ambazo zimeonekana kufanya vibaya kupitia taarifa ya mkaguzi mkuu wa hesabu za serikali nchini (CAG).
"Nishukuru mwitikio wa viongozi hawa ambao ni wakurugenzi na wakuu wa vitengo vya manunuzi wa hamalshauri thelathini nchini (30) sisi kama bodi tunawajibu wa kuwaongezea uwezo (kudevelop) na kuhakikisha kwamba taaluma ya ununuzi na ugavi inafanya kazi ipasavyo na iweze kutoa mchango sahihi kwa nchi yetu, hasa ukizingatia serikali inatoa fedha nyingi sana na zinaelekezwa kwaajili ya maendeleo ya wananchi. alisema Mbanyi.
Mbanyi amesema kupitia mafunzo hayo watapata nafasi ya kujua eneo lenye changamoto kwa halmashauri husika na namna ya kuweka mikakati ya pamoja ya kutatua changamoto hizo.
Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) Mstaafu, ambaye pia ni Mkurugenzi Mtendaji wa Taasisi ya WAJIBU(WAJIBU -Institute of Public Accountability)Ludovick Utouh, amesema uchaguzi wa halmashauri hizo thelathini umetokana na kuangalia zile ambazo zinakabiliwa na matatizo makubwa zaidi hasa katika upande wa manunuzi.
Aidha, amesema taarifa za CAG hutolewa kwa lengo la kusaidia serikali na wananchi kwa ujumla na siyo kwa lengo lingine kama ambavyo baadhi ya watu wanavyofikiria na iwapo kuna halmashauri inaona kunautofauti inaruhusiwa kutembelea ofisi za CAG ili kupata maelezo zaidi.
"CAG amepewa majuku makubwa kwa kuwa yeye ndiyo jicho la wananchi linapokuja rasilimali zao, hivyo mapendekezo ya CAG yanalenga katika kuasaidia, zaidi ya yote kumsaidia Accounting officer ambaye ndiyo DED kufanya majukumu yake vizuri, na ukiwa mkurugenzi hakikisha hoja zilizoibuliwa zinatekelezwa na kama utakwama ofisi ya CAG iko wazi muda wote, piga simu au nenda mtapata matokeo mazuri, Alisema CAG Msastaafu Ludovick Utouh.
Mkufunzi wa mafunzo hayo Amos Kazinza amewasisitizia wakurugenzi na wakuu hao wa ununuzi kutumia mfumo mpya wa nest katika kufanya ununuzi wa serikali, ili kuweza kuwa na kuweka kumbukumbu na kuwa taarifa sahihi za ununuzi.
Pia, amewakumbusha sheria zinazoweza kuwakabili wataalamu hao, pindi watakapobainika kwenda kinyume na sheria za kufanya manunuzi ya serikali kupitia mfumo wa nest ikiwemo kulipa faini ya shilingi milioni 10, kifungo kisicho pungua miaka mitatu ama vyote kwa pamoja.
Kupitia mafunzo haya yatasaidia kuboresha utendaji wa wataalamu hawa na kuongeza ufanisi katika matumizi ya fedha za umma.
Kusimamia utekelezaji wa mfumo wa "NEST" Mfumo wa kidigitali wa NEST unalenga kuboresha uwazi na ufuatiliaji wa manunuzi.
Ni muhimu kuhakikisha kuwa mfumo huu unatekelezwa kwa usahihi katika halmashauri zote na unatumika ipasavyo.
KWA HABARI NA MAKALA MBALI MBALI ENDELEA KUFUATILIA MATUKIO DAIMA APP,MATUKIO DAIMA BLOG NA MATUKIO DAIMA TV (ONLINE) PIA MITANDAO YOTE YA KIJAMII NA USIKOSE KUSOMA GAZETI LA MWANAHABARI NA MACHINGA KILA SIKU IWAPO UNAHITAJI KUTANGAZA NASI PIGA SIMU 0754026299 EMAIL: matukiodaima3@gmail.com
%20(2).jpg)
0 Comments