KWANINI BAADHI YA NCHI HAZIITAMBUI PALESTINA KAMA TAIFA?

Ufaransa italitambua rasmi taifa la Palestina mnamo Septemba, Rais Emmanuel Macron ametangaza, na kulifanya kuwa taifa la kwanza la G7 kufanya hivyo.

Katika chapisho kwenye X, Macron alisema kuwa tamko rasmi litatolewa wakati wa kikao cha Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa huko New York.

"Haja ya dharura leo ni vita vya Gaza kumalizika na raia kuokolewa. Amani inawezekana. Tunahitaji kusitisha mapigano mara moja, kuachiliwa kwa mateka wote, na misaada kubwa ya kibinadamu kwa watu wa Gaza," aliandika.

Maafisa wa Palestina waliafiki uamuzi wa Macron, huku Waziri Mkuu wa Israel Benjamin Netanyahu akisema hatua hiyo "inautunuku ugaidi" kufuatia shambulio la Hamas la 7 Oktoba 2023 nchini Israeli.

Marekani "inapinga vikali" tangazo la Macron, Waziri wa Mambo ya Nje Marco Rubio alisema, akielezea uamuzi huo kama "wa kutojali".

G7 ni kundi la mataifa makubwa yaliyoendelea kiviwanda ambayo, pamoja na Ufaransa, yanajumuisha Marekani, Uingereza, Italia, Ujerumani, Canada na Japan.

Israel haiitambui serikali ya Palestina, na serikali ya sasa ya Israel inapinga kuundwa kwa serikali ya Palestina katika Ukingo wa Magharibi na Gaza, ikisema kuwa serikali kama hiyo itakuwa tishio kwa uwepo wa Israeli.

Waziri Mkuu Netanyahu aliandika katika chapisho kwenye X: "Serikali ya Palestina katika hali hizi itakuwa ufunguo wa uzinduzi wa kuangamiza Israeli - sio kuishi kwa amani kando yake. Wacha tuwe wazi: Wapalestina hawatafuti serikali pamoja na Israeli; wanatafuta taifa bila Israel."

Ni nani anaitambua Palestina kama taifa?

Rais wa Mamlaka ya Palestina Mahmoud Abbas (kushoto) na Rais wa Ufaransa Emmanuel Macron wakati wa mazungumzo huko Paris mnamo Julai 2022

Hivi sasa,taifa la Palestina linatambuliwa na zaidi ya nchi 140 kati ya 193 wanachama wa UN, pamoja na wanachama wa Kundi la Kiarabu katika Umoja wa Mataifa, Shirika la Ushirikiano wa Kiislamu, na Vuguvugu la Wasio na Msimamo.

Baadhi ya nchi za Ulaya ni miongoni mwao, ikiwa ni pamoja na Uhispania, Ireland, na Norway, ambazo zilitambua rasmi taifa la Palestina mnamo Mei 2024. Kabla ya hapo, ni nchi chache tu za Ulaya zilizofanya hivyo - nyingi zikiwa zimefanya hivyo mnamo 1988, wakati walikuwa sehemu ya kambi ya Soviet.

Hata hivyo, mfuasi mkuu wa Israeli, Marekani, na washirika wake - ikiwa ni pamoja na Uingereza na Australia - hawajatambua taifa la Palestina. Australia imeonyesha kuwa inaweza kufanya hivyo ili "kujenga kasi kuelekea suluhisho la mataifa mawili" linalosimamiwa na Israeli.

Mwishoni mwa mwezi Aprili I Marekani ilipigi azimio lililoipatia hadhi kamili ya Palestina kuwa mjumbe wa Umoja wa Mataifa katika kikao cha Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa.

Kwa nini baadhi ya nchi hazitambui Palestina kama serikali

Nchi ambazo hazitambui Palestina kama serikali kwa ujumla hazijafanya hivyo kwa sababu hakuna suluhu ya mazungumzo na Israeli.

"Ingawa inatoa huduma ya mdomo kwa hitaji la kuanzisha serikali ya Palestina, Marekani inasisitiza juu ya mazungumzo ya moja kwa moja kati ya Israeli na Palestina, ambayo inamaanisha kuipa Israeli kura ya turufu juu ya matarajio ya Wapalestina ya kujitawala," anasema Fawaz Gerges, profesa wa uhusiano wa kimataifa na siasa za Mashariki ya Kati katika Shule ya Uchumi ya London (London school of economy).

Mazungumzo ya amani yalianza miaka ya 1990 na baadaye kuweka lengo la suluhisho la mataifa mawili, ambapo Waisraeli na Wapalestina wangeweza kuishi bega kwa bega katika nchi tofauti.

Hata hivyo, mchakato wa amani ulianza kupungua polepole kutoka mwanzoni mwa miaka ya 2000, hata kabla ya 2014, wakati mazungumzo yaliposhindwa kati ya Waisraeli na Wapalestina huko Washington.

Masuala magumu zaidi bado hayajatatuliwa, ikiwa ni pamoja na mipaka na asili ya serikali ya baadaye ya Palestina, hadhi ya Yerusalemu, na hatima ya wakimbizi wa Kipalestina kutoka vita vya 1948-49 vilivyofuatia tangazo la kuundwa kwa Israeli.

Israeli inapinga vikali zabuni ya uanachama wa Umoja wa Mataifa ya Palestina.

Balozi wa Israel wa Umoja wa Mataifa Gilad Erdan alinukuliwa na AFP mnamo Aprili 2024 akisema kwamba ukweli kwamba majadiliano yalikuwa yakifanyika "tayari ni ushindi wa ugaidi wa mauaji ya kimbari", akiongeza kuwa zabuni iliyofanikiwa ingekuwa sawa na zawadi ya ugaidi baada ya mashambulizi ya Hamas ya Oktoba 7.

Nchi zinazokusudia kudumisha uhusiano mzuri na Israeli zitafahamu kuwa kutambua serikali ya Palestina kutamkasirisha mshirika wao.

Wengine, pamoja na wafuasi wa Israeli, wanasema kuwa Wapalestina hawalingani na vigezo muhimu vya serikali vilivyofafanuliwa katika Mkataba wa Montevideo wa 1933 - idadi ya watu wa kudumu, eneo lililofafanuliwa, serikali, na uwezo wa kuingia katika uhusiano na majimbo mengine.

Lakini wengine wanakubali ufafanuzi rahisi zaidi, na msisitizo zaidi juu ya kutambuliwa na majimbo mengine.